بال جيرجيرک، باکتريها را قطعهقطعه ميکند
بال جيرجيرک، باکتريها را قطعهقطعه ميکند!
بال رگهدار جيرجيرک صحرايي، منحصرا به خاطر ساختار فيزيکياش باکتريها را ميکشد.
گروهي بينالمللي از زيستفيزيکدانان اکنون به مدلي دست يافتهاند که توضيح ميدهد اين سازوکار دفاعي در مقياس نانو چطور کار ميکند. نتايج اين پژوهش در آخرين شماره بيولوژيکال جورنال به چاپ رسيده است.
جيرجيرک صحرايي (Psaltoda claripennis) يک حشره شبيه ملخ است که بال او با آرايه ششگوشه از نانوستونها (تيرهاي تيزشدهاي که هماندازه باکتري هستند) پوشيده است. وقتي يک باکتري روي سطح بال مينشيند، غشاي سلولي آن به سطح نانوستونها ميچسبد و به درون شکافها ميرود که داراي بيشترين کشش است. اگر غشا به اندازه کافي نرم باشد، پاره ميشود.
نويسنده اصلي مطالعه، النا ايوانوا (Elena Ivanova) از دانشگاه فناوري سوييبرن استراليا ميگويد متعجب است که سلولهاي باکتريايي در واقع توسط نانوستونها سوراخ نميشوند. اثر پارگي بيشتر شبيه «کشيدن يک صفحه کشسان مانند دستکش لاتکس»است. اگر يک تکه لاتکس را در دو دستتان بگيريد و به آرامي بکشيد، مرکز آن نازکتر ميشود و شروع به پارهشدن ميکند.
ايوانوا و گروهش براي آزمون اين مدل به باکتري ميکروويو تاباند تا سلولهايي توليد کند که غشاي آنها سطح سختي متفاوتي داشته باشند. فرضيه آنها اين بود که هرچه باکتري سختتر باشد، با احتمال کمتري بين نانوستونها پاره ميشود. نتايج مدل را تاييد و البته مشخص کردند که دفاع نانوستون جيرجيرک محدود به باکتريهايي است که غشاي به اندازه کافي نرمي دارند.
آن ماري کيتزيگ (Anne-Marie Kietzig) مهندس شيمي در دانشگاه مکگيل در مونترال، کانادا که در اين مطالعه شرکت نداشت، ميگويد مواد مبتني بر اين مدل روزي ميتوانند در سطوح عمومي مانند ميلههاي اتوبوس که معمولا ميزبان عوامل بيماريزا هستند به کار روند.
او ميگويد: «اين کار يک سطح منفعل براي کشتن باکتريها فراهم ميکند» و ميافزايد: «نيازي به عوامل فعال مانند پاککنندهها ندارد که اغلب به لحاظ زيستمحيطي خطرناکند