زباله هاي الکترونيکي بلاي جان جامعه مدرن

در حال حاضر به طور ميانگين در هر خانه اي يک دستگاه رايانه وجود دارد و بيشتر مردم تلفن همراه دارند ولي آيا تاکنون فکر کرديد ميليونها رايانه و تلفن همراهي که از رده خارج مي شوند به کجا مي روند؟

زباله الکترونيکي به دستگاه هاي الکترونيکي مصرف شده و قطعات آنان همچون تلفن ها و رايانه ها ، لوح فشرده وموارد ديگر گفته مي شود که حاوي فلزات خطرناکي مانند سرب، کادميوم و جيوه هستند . اين زباله ها درصورت رهاسازي در طبيعت پس از پايان عمر مفيد و بازيافت نشدن صحيح ، آلوده کننده خطرناک محيط زيست به شمار مي روند.

کشورهاي توسعه يافته و در راس آن ها آمريکا بزرگ ترين توليدکننده اين تجهيزات به شمار مي روند و گاهي ديده مي شود که اين دستگاه ها پس از مصرف به کشورهاي جهان سوم ارسال مي شوند.

اين در حالي است که کارشناسان همواره نسبت به مخاطرات ناشي از زباله هاي الکترونيکي و الکتريکي و بيماري هاي ناشي از انتشار انواع مواد خطرناک موجود در اين دستگاه ها هشدار مي دهند .

محمد جواد محمدي زاده  معاون رييس جمهوري و رييس سازمان حفاظت محيط زيست دراين مورد گفت : پسماندهاي الکترونيکي يک پديده جديد و نوظهور در جهان است به گونه اي که امروزه استفاده از لپ تاپ و رايانه در منازل و ادارات جزو ضروريات شده است . ولي بايد دانست اين وسايل الکترونيکي پس از خراب شدن و بلااستفاده شدن به عنوان پسماند در محيط زيست باقي مي مانند .

به گفته وي تاکنون در سازمان حفاظت محيط زيست نقشه راه مديريت اجرايي پسماندها براي 31 استان کشور تدوين و به تمام دستگاه ها ابلاغ شده که اين شامل پسماندهاي الکترونيکي و الکتريکي هم مي شود.

از سوي ديگر به نظر مي رسد که مسئولان سازمان محيط زيست تنها به تهيه نقشه راه پسماندها اکتفا نکردند بلکه آيين نامه و ضوابط اجرايي مديريت پسماندهاي الکتريکي را نيز تهيه و ارايه کرده اند .

فرهاد پورسخا مدير دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محيط زيست در اين مورد گفت : در حال حاضر سازمان حفاظت محيط زيست آيين نامه و ضوابط اجرايي مديريت پسماندهاي الکترونيکي و الکتريکي را تدوين کرده است و اين آيين نامه مورد تصويب کميسيون زيربنايي دولت نيز قرار گرفته و به سراسر کشور ابلاغ شده است .

وي اظهار داشت: دراين آيين نامه رويه يکنواخت مديريت پسماند الکترونيکي و الکتريکي مشخص شده و تمام نهادهاي ذيربط ملزم به رعايت آن هستند.

پورسخا افزود: همچنين بخش خصوصي برخي از استان ها براي مديريت اين نوع پسماند تقاضا داده اند که در اين راستا شهرداري خراسان رضوي در سايت بازيافت خود اقدام به ايجاد خطي جداگانه براي پسماندهاي الکترونيکي و الکتريکي کرده و استان اصفهان هم در حال انجام اين کار در يکي از شهرک هاي صنعتي اين استان است.

به گفته وي اين نوع پسماندها در پسماندهاي خانگي - شهري جاي مي گيرند بنابراين داشتن رويه مناسبي براي نحوه جمع آوري و تفکيک آنها از مبدا ، اصلي است که بايد مورد توجه بخش هاي ذيربط به خصوص شهرداري ها قرار گيرد.

پورسخا گفت: در حال حاضر آمار روزانه اي از ميزان پسماندهاي الکترونيکي و الکتريکي در کشور وجود ندارد اما آمارها نشان مي دهد روزانه 48 هزار تن پسماند خانگي - شهري در کشور توليد مي شود که 150 گرم بالاتر از سرانه جهاني است .

بر اساس آمارهاي منتشر شده از سوي کميسيون سخت افزار نظام صنفي رايانه اي، در ايران بيش از چهار ميليون رايانه غيرقابل استفاده وجود دارد و هر رايانه روميزي داراي 32 درصد پلاستيک، نزديک به هفت درصد سرب، 41 درصد آلومينيوم ، شصت و يک صدم ( 61 / 0 ) درصد طلا، دو دهم ( 2/0 ) درصد آهن، نه صد و هشتاد و يک هزارم ( 981/0) درصد نقره و مقاديري فلزات سنگين و خطرناک مانند کادميوم، جيوه و آرسنيک است.

به اعتقاد کارشناسان بدون شک بازيافت و جدا سازي اين تعداد رايانه حجم عظيمي از عناصر ارزشمند و عناصر خطرناک به همراه خواهد داشت که بايد با برنامه ريزي و نظارت کامل علمي انجام شود .

اين در حالي است که دفن يا سوزاندن روش هاي مناسبي براي امحاي زباله هاي الکترونيکي نيست زيرا به کارگيري آنها سبب ورود عناصر سنگين به آب هاي زيرزميني و گازهاي سمي به محيط زيست مي شود.