کنترل سرعت فن کامپیوتر برای عمل کرد بهتر

برای مطالعه ی

(( کنترل سرعت فن کامپیوتر برای عمل کرد بهتر ))

به ادامه ی مطلب مراجعه نمایید

اگر کامپيوترتان صداي زيادي دارد، احتمالا به اين دليل است که فن (پنکه) کامپيوترتان با آخرين سرعت در حال کار است، حتي زماني که نيازي به اين سرعت بالا نيست. در اينجا با روش هاي مختلفي براي مديريت سرعت فن کامپيوتر آشنا مي شويد تا زماني که نياز باشد کامپيوترتان را خنک کنيد و زماني که لازم نيست، فن را ساکت نماييد. گرچه براي اجراي کامل بعضي موارد مطرح شده در اين مطلب بايد آشنايي خوبي با سخت افزارهاي کامپيوتر داشته باشيد. اما خواندن آن موارد براي ساير افراد نيز خالي از لطف نيست. البته پيش از هر چيز فراموش نکنيد که اين موارد را با دقت و احتياط لازم اعمال کنيد و مطلب را سر سري نخوانيد.
در کامپيوترهاي دسکتاپ (روميزي) با توجه به اينکه شما قطعات کامپيوتر را سر هم مي کنيد، در اکثر موارد سرعت فن با نياز کامپيوتر هماهنگ نيست و هميشه با حداکثر سرعت در چرخش است. اين مسئله گرچه براي کامپيوتر خوب است و آن را کاملا خنک نگه مي دارد اما صداي آزار دهنده اي ايجاد مي کند. خصوصا در زمان و مکان هايي که به سکوت نياز داريد.

راه هاي زيادي براي تنظيم اين فن ها وجود دارد. بسياري از آن ها آسان و رايگان است. در اينجا چند مورد از آن ها را مي آوريم.

روش اول: نصب نرم افزارهاي کنترل فن

بهترين راه براي کنترل فن استفاده از نرم افزارهاي مربوط به اين کار است. در ويندوز نرم افزار SpeedFan را براي اين کار داريم. مي توانيد لينک دانلود را در اينجا پيدا کنيد و براي راهنمايي بيشتر به اينجا مراجعه فرماييد. در صورتي که کاربر مک هستيد نيز نرم افزار smcFanControl در دسترس است. لينک دانلود را در اين صفحه بيابيد و راهنما نيز اينجا در دسترس است. با اين نرم افزارها کنترل کامل و اتوماتيکي روي فن کامپيوتر و سرعت آن خواهيد داشت. اسپيدفن (SpeedFan) حتي دماي کامپيوتر را نيز مونيتور مي کند و سرعت فن را بر آن اساس تنظيم مي نمايد. جالب تر اينکه اگر وارد تنظيمات اسپيدفن شويد، مي توانيد دماي دلخواه کامپيوتر را تعيين بفرماييد. خود نرم افزار به طور خودکار تنظيمات لازم را انجام داده و دما را به حد تعيين شده مي رساند. البته مراقب باشيد، زيرا دماسنج مادربرد هميشه دقيق نيست.
يکي از عيب هاي اسپيدفن ناسازگاري با بعضي کامپيوترها است. شما مي توانيد با سر زدن به صفحه ساپورت اين نرم افزار سازگاري نرم افزار را با سيستم تان چک کنيد. البته شايد ساده تر اين باشد که نرم افزار را نصب کنيد و بينيد درست کار مي کند يا خير. اگر نرم افزار کار نمي کند، مي توانيد از خواندن ادامه متن «روش اول» بگذريد و به سراغ روش دوم برويد. همچين براي درست کار کردن نرم افزار اسپيدفن بايد فن کامپيوتر به اتصالات سه يا چهار پين (Three- or Four-pin headers) مادربورد متصل باشد، نه اتصالات بزرگ مانند Four-pin Molex. در صورتي که مادربورد شما فقط اتصالات مولکس (Molex) دارد، از خير خواندن ادامه روش اول و دوم بگذريد و روش سوم را مطالعه بفرماييد. در آخر هم بايد گفته شود که اين نرم افزار نمي تواند تمام فن هاي کامپيوترتان را کنترل کند، بلکه فقط آن فني که توسط مادربورد کنترل مي شود، در اختيار شما خواهد بود. در صورتي که تمايل داريد تمام فن ها را کنترل کنيد، باز هم به روش سوم برويد.

روش دوم:‌ تغيير در تنظيمات بايوس

امروزه بسياري از مادربوردها با استفاده از تنظيمات بايوس (BIOS) کامپيوتر قابل کنترل هستند. البته اين تنظيمات به اندازه نرم افزار اسپيدفن به شما امکانات نمي دهند. اما، اگر کامپيوتر شما با نرم افزار اسپيدفن سازگار نيست، بهترين روش باقي مانده، تنظيمات بايوس است. براي شروع بايد به تنظيمات بايوس کامپيوتر برويد. براي اين کار پس از ريستارت کامپيوتر، در همان ابتداي بالا آمدن کامپيوتر در پيام هاي اوليه به دنبال دکمه اي که تنظيمات بايوس را مي آورد بگرديد. معمولا دکمه Delete اين وظيفه را به عهده دارد. پس از وارد شدن به پنل تنظيمات، به دنبال تنظيمات فن بگرديد. نام آنها بر حسب هر شرکت متفاوت است. براي مثال شرکت Asus از عبارت Q-Fan Control و شرکت Gigabyte از Smart Fan Control استفاده مي کند. اگر اين تنظيم خاموش است، آن را روشن (enable) کنيد و در تنظيمات آن چرخي بزنيد. بعضي کامپيوترها فقط به شما امکانات محافظه کارانه و عادي را مي دهند، اما سايرين ممکن است مانند نرم افزار اسپيدفن امکان تنظيم دما را نيز در اختيار شما بگذارند.
در ضمن توصيه مي کنم بين دو حالت معمول يکي را انتخاب بفرماييد. حالت ولتاژ، ولتاژ فن را تنظيم مي کند، در عوض حالت PWM پالس هاي محاسبه شده اي از ولتاژ را براي فن مي فرستد که مقداري سرعت فن را کاهش مي دهد. در کامپيوترهايي که فن با اتصال چهارپين (Four-pin) به مادربورد وصل است، بهتر است از حالت PWM استفاده کنيد، در مقابل در اتصال سه پين حالت ولتاژ بهتر است. گرچه ولتاژ دقت کمتري دارد و نمي توانيد سرعت فن را به اندازه PWM کاهش دهيد، اما PWM نيز جزييات و گيرهاي خودش را دارد. در صورتي که با PWM به مشکل برخورديد، هميشه مي توانيد از ولتاژ استفاده کنيد. و اگر نتوانستيد فن کامپيوتر را با يکي از اتصالات بالا به مادربورد متصل کنيد، بايد از روش سوم که در زير آمده استفاده بفرماييد. در روش دوم نيز شما فقط کنترل بعضي فن ها را در اختيار داريد (معمولا فن سي پي يو و فن اصلي سيستم). اگر تمايل داريد تمامي فن هاي کامپيوتر را در کنترل داشته باشيد، توصيه مي کنم روش سوم را مطالعه بفرماييد.

 روش سوم: يک کنترل کننده فن اکسترنال بخريد

گرچه روش هاي بالا براي کنترل اتوماتيک فن بسيار مناسب هستند، اما آنها نمي توانند تمام فن هاي کامپيوتر را کنترل کنند و معمولا يک يا دو فن را کنترل مي کنند. اگر قصد داريد تمام فن ها را کنترل بفرماييد يا روش هاي بالا با سيستم شما سازگار نيست، مي توانيد يکي از اين کنترل کننده هاي فن اکسترنال و ارزان را خريداري بفرماييد. اين کنترولر (Controller) ها يکي از جاهاي قرارگيري درايوها (drive bay) را اشغال مي کنند و به شما امکان تنظيم هر يک از فن هاي کامپيوترتان را مي دهند. البته در اينجا دماي کامپيوتر مانيتور نمي شود و براي اين کار بايد با نرم افزارهايي نظير RealTemp و Rainmeter حواس تان به دماي کامپيوتر باشد. در عوض شما توانايي کنترل کامل هر يک از فن ها را خواهيد داشت.